Alles werkt! (maar het een werkt beter dan het ander)

Nergens zijn zo veel veranderingen en “vernieuwingen” als in ons onderwijs. En iedere nieuwe verandering wordt gebracht als zijnde “het ei van Columbus”. John Hattie -onderwijsonderzoeker uit Nieuw-Zeeland- heeft uitgezocht hoe het nu werkelijk zit. Hiervoor heeft hij meer dan 800 meta-onderzoeken bestudeerd en kwam tot een aantal duidelijke (en soms ook verrassende) conclusies.

Zijn hoofdconclusie is: Alles Werkt! Elke aanpak of ingreep die de leraar of de school doet heeft effect.  De aantekening die Hattie daarbij maakt is dat sommige aanpakken een veel groter positiever effect hebben  op het leren van kinderen dan andere  en dat sommige aanpakken ronduit een negatief effect hebben op het leren van kinderen. Zittenblijven en een jaar lang wederom precies hetzelfde doen bij dezelfde leerkracht met dezelfde aanpak bijvoorbeeld.

Voor mij was opvallend dat “leerlingen groeperen naar capaciteit” een laag effect heeft, terwijl veel scholen in hun instructiegroepen leerlingen zo groeperen. Leerlingen leren meer van elkaar in heterogene groepssamenstellingen!

Wat ook op veel scholen aan de orde is: lesgeven volgens het model directe instructie. Heeft absoluut toegevoegde waarde, maar volgens Hattie valt het effect op het leren van kinderen in de categorie “medium”, net als het hebben van hoge verwachtingen van de leerlingen door de leraar.

Wat heeft dan het meeste effect, wat kunnen we het beste doen in de klas om onze leerlingen zo goed mogelijk te ondersteunen bij hun leren?

1. De (hoge) verwachtingen die leerlingen over zichzelf uitspreken.  Onder andere de doelen die zij zichzelf stellen (al dan niet met behulp van de leraar)en het zien van hun eigen vorderingen zorgen voor het grootste leereffect.
2. De geloofwaardigheid van de leerkracht in de ogen van de leerling zo optimaal mogelijk maken. Zeg wat je doet en doe wat je zegt. wees betrouwbaar.
3. Het geven van de juiste feedback op het juiste moment in het leerproces van de leerling. Dat is wat anders dan vertellen dat de leerling zo goed werkt!
4. De relatie tussen leraar en leerling zo optimaal mogelijk te laten zijn.
5. Leerlingen laten versnellen waar mogelijk
6. Veel aandacht voor begrijpend lezen en vergroten van de woordenschat.

Meer lezen? De bevindingen, statische achtergronden en de wijze waarop hij tot zijn bevindingen is gekomen is te lezen in zijn boek: Leren zichtbaar maken. John Hattie. ISBN 978-94-6118-197-8