De creatieve pauze

Blijf bij de les

Maak jij al bewust gebruik van creatieve pauzes als je met je leerlingen aan het werk bent? In een van de hoofdstukken van een nieuw boek dat ik aan het schrijven ben, besteed ik hier aandacht aan. En ik ben het nut van de creatieve pauze echt gaan inzien door -het is echt waar-  het trainen van mijn paarden.Van paarden kunnen we veel leren, zeker ook als het gaat om leerprocessen. Een jaar geleden ongeveer ben ik serieus gaan werken aan vrijheidstraining. Dat wil zeggen dat je je paard gaat uitdagen om -in vrijheid- dingen te leren die voor een paard nieuw en spannend zijn.

Wat mij opviel was, dat mijn paard -hoe gemotiveerd ook- op een gegeven moment ging “afschakelen”. Niet meer echt meedeed. Dat vond ik heel raar, want het ging zo lekker, we zaten er zo lekker in en daarom bleef ik nog even doorgaan. Ik legde dat voor aan mijn instructrice. Zij gaf mij als tip: Als een paard minder gemotiveerd is en zichtbaar afhaakt moet je gewoon stoppen met die oefening en even wat anders gaan doen. Een andere oefening die hij al wel heel goed kan bijvoorbeeld. Of  even lekker bewegen. Of gewoon even wat gras laten snaaien. Iets waardoor zijn geest tijd krijgt te verwerken waar hij net mee bezig is geweest.

Hetzelfde ontdekte ik weer toen in -met in mijn achterhoofd de creatieve pauze die ik op tijd zou inbouwen bij de oefeningen- elke dag aan het trainen was met de oefeningen van de voorgaande dag. Mijn paard snapte het allemaal prima en deed het ook goed. En toch had ik het gevoel dat ie het niet echt leuk meer vond. Dat de motivatie er wel wat uit was. En toen ik daar even rustig over nadacht viel het kwartje…… De creatieve pauze geldt niet alleen voor de oefening zelf, maar ook voor dezelfde oefening elke dag. Ik ging het experiment aan en liet meer dagen  tussen de oefeningen. Ik was wel elke dag met mijn paard bezig, maar deed dan andere oefeningen en activiteiten dan de dag ervoor. Pas na een dag of drie kwam ik dan weer terug bij de eerdere oefening. En ik was behoorlijk verrast te zien dat mijn paard en meer gemotiveerd was, en ook veel sneller de volgende stap kon zetten in de oefening (die langzamerhand steeds moeilijker werd). Waar ik eerst bang was voor een minder snelle vooruitgang door dagen dat onderdeel niet te oefenen zag ik juist grotere sprongen daarna!

Het blijkt echt zo te werken. De geest heeft creatieve pauzes nodig om te verwerken en om daarna goed verder te kunnen. Geef je die ruimte niet, dan raakt het systeem voor die oefening overvol en neemt niks meer op. Paarden geven dat aan door weg te kijken, de oefening een beetje halfslachtig uit te voeren, weg te lopen, andere voorwerpen in de paddock te gaan besnuffelen. Herkenbaar? Kinderen die afgeleid zijn, naar buiten kijken, hun werk niet doen of afraffelen, door de klas gaan lopen enzovoorts…..

Uit de literatuur blijkt dat ook mensen behoefte hebben aan creatieve pauze, waarbij creatief niet betekent dat je moet schilderen of toneelspelen, maar dat je je geest de kans geeft bij te komen, te verwerken en daardoor weer te kunnen leren en creëren.  Even een wandeling buiten, een dutje doen of een praatje bij het koffieapparaat maakt dat mensen uiteindelijk effectiever en met meer plezier werken dan als dat allemaal niet mogelijk is.

Dus als je die directe effectieve instructie gegeven hebt en je hebt een aantal opdrachten samen met je leerlingen gemaakt, stop dan eens. Ga niet perse door met de verlengde instructie en met verwerken. Stop dan en doe wat anders. Denk aan automatiseringsspelletjes met beweging, dat kan in de klas, in de gymzaal of op het plein. Denk aan even muziek of dans. Of ga over naar een andere les en bewaar die verlengde instructie of het verwerken van opdrachten tot een later moment die dag of die week. Juist als je het gevoel hebt dat je programma overvol zit neem dan die creatieve pauze en zie wat het jou en je leerlingen oplevert. Aan werkplezier, aan motivatie en aan tijdsbesparing.