Verdiepend lezen: de tips

Ik was deze week op de NOT en woonde een bijeenkomst van het CPS bij over verdiepend lezen. Een van de vragen van de trainer was: Waarom willen we eigenlijk dat kinderen goed verdiepend kunnen lezen? En het antwoord uit de zaal was even krachtig en doeltreffend: Om in onze samenleving te kunnen meedraaien. En dat is natuurlijk ook zo. Als je leest zonder verdieping en begrip dan ben je zogezegd een functionele analfabeet. Je leest wel, maar eigenlijk weet je niet wat je leest en wat je ermee moet.

De tips die gegeven werden wil ik graag met jullie delen.

Niet doen!

Als je net begint met verdiepend lezen, of je hebt leerlingen die het erg moeilijk vinden begin dan vooral niet met:

Een tekst nemen die langer is dan een A4 tje.
Een tekst die heel makkelijk is.
Voorkennis ophalen.

Vooral die laatste twee riepen wat verbazing op. Als je net begint moet je toch een makkelijke tekst nemen en je moet toch altijd voorkennis ophalen? Niet dus. (Een beetje)moeilijk moet. En doordat je geen voorkennis ophaalt loop je ook niet de kans om zijpaden in te slaan.

Wat dan wel??
Je leest de tekst de eerste keer hardop voor.
Vervolgens doe je hardop voor (modellen) welke stappen je zet om de tekst te snappen.
Je laat zien hoe je door de tekst heen gaat en wat je kan doen met de uitdagingen in de tekst. (Denk hierbij aan woordenschat, tekststructuur en tekstkenmerken)
Je laat leerlingen de tekst nog een keer lezen met een opdracht: zet een kringetje om de woorden die je niet kent; zet een uitroepteken voor een stukje waarvan je denkt dat het belangrijk is; zet een vraagteken voor de zin waar je helemaal niets van snapt (en lees die zin nog eens).
Wanneer de leerlingen de tekst zo nog eens hebben gelezen (en er hun cirkeltjes, uitroeptekens en vraagtekens in hebben gezet) stel je vragen. Die vragen stel je volgens de taxonomie van Bloom. Mocht je die niet kennen dan kun je hier een filmpje zien met uitleg over deze taxonomie.

Eerst stel je dus reproductievragen. de antwoorden hierop kunnen leerlingen zo in de tekst vinden.
Stel ook vragen waaruit blijkt dat leerlingen de tekst begrijpen als zij antwoord geven. Leg eens uit waarom… of Hoe komt het dat….en laat ze een voorbeeld uit de tekst zoeken waaruit dat dan blijkt.
Vervolgens komen de toepassingsvragen: Welke zaken zou jij graag van de hoofdpersoon willen weten (die je nu nog niet weet) of: Hoe zou jij dit aanpakken als…..

Voor lezers met veel tekstbegrip kun je meteen door met de “hogere orde”vragen van Bloom. Wat minder sterke begripslezers lezen de tekst nog eens (mag ook op een later tijdstip zijn) voordat ze met die vragen aan de gang gaan.

Hogere orde vragen zijn:
Analyserende vragen: Als dit niet was gebeurt, hoe had het verhaal dan kunnen aflopen?
Evaluerende vragen: Welke tips kan jij geven nu je dit hebt gelezen?
Creërende vragen: Als jij het voor het zeggen had, hoe zou het dan zijn gegaan? Of, welke andere mogelijkheden zie jij?

En waar haal je die teksten dan vandaan?? Dat kan van alles zijn. Denk aan spannende jeugdliteratuur, aan teksten uit de zaakvakken, achtergrondartikelen in de krant enzovoorts. Veel succes!!! En mocht je zelf goede tips hebben, ik hoor en deel ze graag!